برای صرفه جویی در مصرف بتن و سبک تر نمودن وزن سقف، (سقف تیرچه بلوک) قسمتی از مقطع کششی را که تاثیر زیادی در مقاومت سقف ندارد، حذف نموده. فقط آن مقدار از سطح مقطعی را که برای جای گذاری میلگردهای کششی لازم است، باقی می گذارند.

این مهم به ویژه، برای کاهش وزن بار مرده ساختمان اهمیت خاصی دارد. فاصله قسمت های باقی مانده کششی باید به اندازه ی کافی نزدیک به هم باشند تا مناطق فشاری و کششی یکپارچه عمل نموده. و سقف حالت اولیه ی خود را از دست ندهد.

 اگر چه وزن سقف کم می شود اما هزینه ی قالب بندی زیاد می گردد. بنابراین، یک راه حل مناسب استفاده از مصالح پر کننده ی سبک در محل های خالی سقف است تا هزینه ی قالب بندی کاسته شود. از این رو سقفهای تیرچه بلوک از راه حل های مناسب هدف مذکور به شمار می آیند.

در این راه حل برای اجتناب از قالب بندی محل های خالی و پر نمودن آن محل از بلوک های مشبک و سبک وزن استفاده می شود. به همین دلیل مصالح پر کننده به فواصل معین روی تیرچه هایی که از قبل به همین منظور ساخته شده اند نصب می گردد. پس از یافتن شبکه ی حرارتی و تقویت ها می توان عملیات بتن ریزی را انجام داد.

برای ساخت تیرچه ها، آرماتورهای مورد نیاز دال را از قبل به یک شبکه ی خرپایی با ایستایی کافی به منظور تحمل وزن بلوکها می سازیم. و این خرپاها را در کنار هم به صورت موازی قرار می دهند و فاصله ی دو خرپا با بلوک پر می شود. با بتن ریزی مختصری که در کارگاه در قسمت تحتانی شبکه ی خرپا انجام می شود. تمام قالب کف  (زیر سقف) حذف شده و تنها به نصب چند ردیف شمع نیاز خواهد بود. تا بارهای اضافه بر وزن تیرچه بلوک را تحمل نمایند. شکل پاشنه ی تیرچه به گونه ای است که تکیه گاه مناسبی را برای نصب بلوکها فراهم می سازد.

مقاله دال در عمران !

مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک

الف- حمل و انبار نمودن مصالح تشکیل دهنده ی سقف.

ب- نصب تیرچه ها.

پ- نصب تکیه گاه های موقت (شمع بندی).

ث- آرماتوربندی.

ت- نصب بلوکها.

ج- تکمیل قالب بندی.

چ- بازدید سقف و آماده سازی آن برای بتن ریزی.

ح- ساخت بتن.

خ- انتقال بتن.

د- بتن ریزی و متراکم نمودن آن.

ذ- پرداخت سطح بتن.

ر- عمل آوری بتن.

ز- باز نمودن قالب ها و جمع آوری تکیه گاه های موقت.

س- انبار نمودن مصالح تشکیل دهنده سقف.

---

بعد از ایجاد تکیه گاه های موقت تیرچه ها را روی تیرهای اصلی قرار می دهند. کمر تیرچه ها را به فاصله های حداکثر تا ۱/۵  متر به وسیله ی تیرهای چوبی نگاه می دارند تا از شکم دادن آن جلوگیری بعمل آورند. تیرچه ها به فاصله ی تقریبی ۴۰ سانتی متر از یکدیگر قرار می گیرند. و بعد از گذاشتن هر تیرچه، فاصله ی آن را تا تیرچه بعدی به وسیله ی گذاشتن یک عدد بلوک در ابتدا و یک عدد در انتهای آن تنظیم می نمایند.

در محل اتصال تیرچه به تیر اصلی باید میلگردهای تیرچه لخت شده و در حدود ۱۵ سانتی متر داخل آرماتورهای تیر اصلی (تیر بتنی) قرار گیرند که این قسمت به وسیله ی بتن سقف پوشیده می شود. برای عبور کانال های تاسیساتی باید عرض کانال ها از یک بلوک بیشتر نگردد. بعد از بلوک چینی باید میلگردهای ممان منفی اجرا شده و دقت شود که تیرچه های دو طرف یک پل حتما مقابل هم قرار گیرند، تا بستن میلگردهای ممان منفی به سهولت امکان پذیر باشد. در مواردی که احتیاج به کنسول می باشد، سعی شود که طول آن بیش از (1/4 یک چهارم) دهانه سقف مجاور آن نباشد، بار آن و قطر میلگرد ممان منفی حتما به وسیله ی محاسبه تعیین شود، زیرا کلیه ی بار این قسمت از سقف به وسیله ی همین میلگردهای ممان منفی تامین می گردد.

بعد از کار گذاشتن میلگردهای ممان منفی میلگردهای حرارتی اجرا شده و بعد از آن دور سقف را قالب بندی نموده و اقدام به بتن ریزی می نمایند. حداقل ارتفاع بتن روی بلوک ۵ سانتی متر است، باید توجه داشت که قبل از بتن ریزی بلوکها را آب پاشی نموده تا سیراب شده و آب بتن را جذب نکند، چون در غیر این صورت موجب فساد بتن می گردد.

آرماتوربندی سقف تیرچه بلوک

آرماتوربندی سقف تیرچه بلوک بعد از نصب بلوکها انجام می شود، بدیهی است که آرماتوربندی تیرهای بتنی قبل از نصب تیرچه ها باید اجرا شده باشد.

قالب بندی سقف تیرچه بلوک

در مورد سقف های بتنی ریخته شده در محل (دال) و سقفهای تیرچه بلوک برای هر کدام احتیاج به قالب بندی مخصوصی می باشد. برای سقف های بتنی که احتیاج به قالب بندی محکم تر دارد، معمولا از به هم میخ نمودن تخته ها و تشکیل صفحه ای به ابعاد مورد نیاز استفاده می کنند. این تخته ها را روی داربست های چوبی قرار داده، آنگاه شبکه های فلزی را روی آن قرار می دهند و بتن ریزی می نمایند.

در مورد: داربست سقف و تیرهای اصلی در طبقه ی همکف که پایه های چوبی روی زمین قرار می گیرد. حتی ممکن است که این پایه ها روی خاک دستی واقع شود، در اثر وزن بتن که به پایه ها منتقل می شود این پایه ها نشست نموده و تیر بتنی و یا سقف از جای خود حرکت و از تراز خارج شده و در نتیجه شکم بر می دارد.

برای جلوگیری از این عامل، باید زیر این پایه ها تخته هایی به ضخامت ۴ تا ۵ سانتی متر و به عرض ۲۰ سانتی متر و طول ۴ متر قرار داد. تا فشار وارده از تیر یا سقف نقطه ای نبوده و به سطح منتقل شده و خطر نشست پایه ها را کم نماید. برای پایه های داربست بعضی مواقع از لوله های فلزی استفاده می گردد که به وسیله ی اهرمی بالا و پایین می رود و به آن جک می گویند. در مورد سقفهای تیرچه بلوک احتیاج به بستن تمام سقف با تخته نیست، فقط بايد کمر تیرچه ها به فاصله های حدود  ۱/۵  تا ۲ متر بسته شود تا از شکم دادن آنها جلوگیری شود.

آماده سازی سقف تیرچه بلوک برای بتن ریزی

قبل از بتن ریزی کلیه ی مواد زاید از لابه لای تیرچه ها، بلوک ها، سطوح میلگردها و داخل قالب ها پاک شده و محل بازشوها، سقف کاذب و مجاری مورد نیاز با نقشه های اجرایی کنترل می شوند. در این مرحله ابعاد آرماتورهای فواصل، اتصال و پوشش آنها کنترل می شود.

از کنترل های ضروری دیگر در این مرحله، کنترل یکنواختی سقف، استحکام چهار تراش ها و شمع ها باشد، بعد از کنترل تمام قسمت ها سقف شسته می شود تا علاوه بر پاک شدن گرد و خاک احتمالی، بلوکها سیراب شوند. بتن ریزی و متراکم نمودن بتن باید به نحوی باشد که از به هم خوردن یکنواختی مخلوط جلوگیری شود. تمام گوشه ها و فواصل بین آرماتورها به خوبی با بتن پر می شوند و حباب های هوای محبوس در بتن از آن خارج می گردد.

زمان مناسب باز نمودن قالب ها در سقف تیرچه بلوک

اصولا قالب برداری از سازه های بتنی زمانی صورت می گیرد که، اجزای بتنی بتوانند وزن خود را تحمل نمایند.

طبق نظر موسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مدت زمانی که باید از اجزای مختلف ساختمان قالب برداری شود به قرار زیر می باشد:

---

زمان های مذکور برای هوای مناسب که درجه حرارت آن از ۵ درجه ی سانتی گراد کمتر نباشد، تعیین شده است. چنانچه پس از ریختن بتن، یخبندان شود باید مدت نگهداری قالب را حداقل به اندازه ی مدت یخبندان اضافه نمود.

قالب برداری باید جز به جز انجام شود و ضربه زدن به قالب و برداشتن ناگهانی آن مجاز نیست.

روش اجرای سقف تیرچه بلوک در سازه های بتن مسلح