سقف کرومیت با متداول شدن سقف های تیرچه بلوک سنتی برخی از مشکلات سیستم طاق ضربی مرتفع شد. اما این سقفها مشکلات دیگری را به همراه خود پدید آوردند که عمده ترین آن ها ضرورت استفاده از شمع بندی در زیر سقف است. شمع بندی علاوه بر دست و پاگیر بودن هزینه ی زیادی را نیز بر ساختمان تحمیل می کند.
در سال ۱۳۶۳ با استفاده از بلوک کرومیت به جای طاق ضربی که قبلا در این سیستم به عنوان قالب ثابت به کار می رفت در عمل سقف تیرچه بلوک کرومیت وارد بازار شد. این سقف به علت خود ایستا بودن تیرچه ها نیازی به شمع بندی ندارد و به همین علت از سرعت اجرای بسیار بالایی برخوردار می باشد. اجرای این سقف بر روی اسکلت های فولادی، بتنی و دیوارهای باربر امکان پذیر می باشد.

! مقاله سقف وافل را بخوانید !

سقف های کرومیت

در سیستم سقف کرومیت از تیرچه های فولادی با جان باز در ترکیب با بتن استفاده می شود. در ساخت تیرچه های مذکور از یک تسمه، در بال تحتانی و نیز یک میلگرد خم شده در جان استفاده می شود. برای پر نمودن فضای خالی بین تیرچه ها از قالب های ثابت نظیر: بلوک های سیمانی، پلی استایرن، طاق ضربی، قالب های موقت فولادی (کامپوزیت) و یا هر پر کننده ی سبک استفاده می شود. فواصل تیرچه ها بسته به نوع قالب از ۷۳ تا ۱۰۰ سانتی متر متغیر است، روی سقف نیز با ۴ الی ۱۰ سانتی متر بتن پوشانده می شود.
تیرچه ها از نوع خود ایستا بوده و به همین علت هیچ نوع شمع بندی در زیر سقف مورد نیاز نمی باشد و تیرچه ها به نحوی طراحی می شوند که بتوانند وزن بتن خیس، قالب ها و عوامل اجرایی سقف را به تنهایی تحمل کنند. پس از این که بتن به ۷۵ درصد مقاومت مشخصه ی خود می رسد، تیرچه های فولادی با بتن به صورت یک مقطع مختلط وارد عمل شده و بارهای مرده و زنده سقف را تحمل می کنند.

تقسیم بندی سقف های کرومیت

سقف های کرومیت از لحاظ قالب بندی مابین تیرچه ها به گروه های زیر تقسیم می شوند:

الف – کرومیت با بلوک سفالی – جزئیات شکل 3

ب- کرومیت با بلوک سیمانی

پ – کرومیت با بلوک پلی استایرن – جزئیات شکل ۶

ت – کرومیت کامپوزیت – جزئیات شکل 8

اجزای تشکیل دهنده ی سقف های کرومیت

الف – تیرچه ی فلزی با جان باز

ب- بلوک سیمانی، سفالی یا قالب فلزی

پ- میلگرد افت حرارت

ت – کلاف های عرضی

ث- بتن پوششی

اجزای تشکیل دهنده ی تیرچه ی فلزی با جان باز

الف – نبشی فوقانی

ب- میلگرد زیگزاگ

پ- تسمه ی فلزی تحتانی

ت – تسمه ی فلزی که در تکیه گاه ها جهت تقویت برشی تیرچه قرار دارد. جزئیات شکل 2

انواع قالب بندی مابین تیرچه ها

الف – بلوک سفالی

ب – بلوک سیمانی

پ- قالب فلزی

مقدار فاصله میلگردهای افت حرارت 

میلگردهای افت حرارت به فواصل ۳۰ سانتی مترعمود بر تیرچه ها اجرا می شوند و می توانند از قطرهای ۶ ، ۸ و ۱۰ میلیمتر انتخاب شوند.

مراحل اجرای سقف های کرومیت

الف – حمل و انبار نمودن مصالح تشکیل دهنده ی سقف

ب- اندازه گیری تیرچه ها

پ- بالا بردن، نصب و جوشکاری تیرچه ها

ت – بلوک چینی

ث – اجرای کلاف عرضی

ج- قالب بندی و بستن حاشیه های سقف

چ- بلوک چینی در نقاطی که، از بلوک کامل نمی توان استفاده نمود.

ح- اجرای آرماتورهای افت حرارت

خ- کنترل و آماده سازی سقف جهت بتن ریزی سقف

د- ساخت و یا سفارش مقدار لازم بتن جهت بتن ریزی

ذ- بتن ریزی و پرداخت سطح

ر- نگهدار

مزایای سقف های کرومیت 

عدم نیاز به شمع بندی

محاسبات و اجرای سقف های کرومیت با فرض این که تیرچه های فولادی قادر به تحمل وزن بلوک، بتن و عوامل اجرایی می باشند انجام می گیرد، به همین دلیل سقفهای کرومیت نیازی به هیچ گونه شمع بندی ندارند و به اصطلاح تیرچه ها خود ایستا هستند.

سرعت و سهولت اجرا

سرعت اجرای این سقف ها نسبت به سایر سقف هایی که اجرا می شود به دلیل عدم شمع بندی بیشتر است و ۴۸ ساعت پس از بتن ریزی می توان بر روی آن رفت و آمد، بارگذاری های سبک را انجام و عملیات ساختمانی روال عادی خود را پیدا می کند.

اجرای همزمان چند سقف

به دلیل عدم وجود شمع و جک در زیر سقفهای کرومیت امکان اجرای همزمان چند سقف شامل: مراحل چیدن تیرچه ها و بتن ریزی به طور همزمان امکان پذیر می باشد و این کار از مهمترین مزایای سقف های کرومیت از نظر اقتصادی، برای انبوه سازان و اجرای ساختمان های با زیربنای کم و طبقات زیاد است.

کاهش مصرف بتن و وزن کمتر سقف

چون در سقف های کرومیت فاصله ی محور به محور تیرچه ها بین ۷۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر می باشد، تا حدود ۲۰ درصد از مصرف بتن کاسته شده و در نتیجه سقف سبک تر می گردد. حال اگر از مصالحی نظیر: بلوک های پوکه ای و پلی استایرن استفاده شود، تاثیر بسیاری در کاهش وزن سقف خواهد داشت.

سهولت اجرای داکت

به دلیل فاصله ی زیاد تیرچه ها، احداث داکت در سقف برای عبور تاسیسات از قبیل: کانال های تهویه لوله کشی ها و… به سهولت انجام می پذیرد و دیگر نیازی به قطع تیرچه ها نمی باشد.

مقاومت نهایی و شکل پذیری بالا

با انجام آزمایشات و محاسبات بارگذاری، که بر روی سقف های کرومیت صورت پذیرفته، مشخص شده که پس از تغییر شکل های بسیار زیاد، گسیختگی در این سیستم سقف، گسیختگی نرم است و این حالت از نظر ایمنی در حد بسیار مطلوبی می باشد.

یکپارچگی سقف و اسکلت

از مزایای سقفهای کرومیت که بر روی اسکلت های فلزی صورت می گیرد این است که، به دلیل جوش شدن تیرچه ها بر روی پل ها پس از عملیات بتن ریزی بین سقف و اسکلت یکپارچگی به وجود می آید و همانند یک دیافراگم صلب عمل می کند. البته در اسکلت های بتنی با اجرای قلاب های مخصوص که برای مهار تیرچه ها در تیرهای اصلی به کار می رود، می توان چنین یکپارچگی را ایجاد نمود البته اجرای آن به راحتی اسکلت های فلزی نیست.

پایین بودن تنش در بتن

به دلیل این که تیرچه های فولادی از نوع خود ایستا هستند و می توانند وزن های اعمالی را به تنهایی تحمل نمایند، تنشی که در بتن ایجاد می گردد پایین می آید. هم چنین با انجام آزمایش بارگذاری بر روی سقف های کرومیتی که مقاومت نهایی بتن کمتر از حد معمول بوده است مشخص شده که، آسیبی به ظرفیت باربری سقف وارد نمی شود.

امکان طراحی دهانه های بزرگ

در سیستم کرومیت این امکان وجود دارد که سقف هایی با دهانه های بزرگ و بارهای زیاد طراحی شود، که این مزیت در طراحی سازه هایی با کاربری های خاص، که به دهانه و بارهای زیاد نیاز دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

حذف رد فولاد زیر سقف

در سقفهای ضربی همان گونه که مشاهده می شود خطوط تیرهای روی گچ ایجاد می شود که اثر تیرآهن بوده و به آن داغ آهن می گویند. اما در سقفهای کرومیت چون بلوکها پایین تر از تیرچه ها قرار می گیرند پوشش گچ و خاک زیر تیرچه بیشتر شده و این امر موجب کاهش جذب ذرات معلق شده و بدین جهت سایه یا رد فولاد دیده نمی شود.

امکان حذف کش ها

امروزه از مفهوم دیافراگم صلب در آنالیز و طراحی بیشتر ساختمان ها استفاده می شود. در این سازه ها نیروی القایی زلزله از طریق دال صلب بتنی به سیستم های مقاوم در برابر نیروی جانبی نظیر: بادبندها و دیوار های برشی منتقل می گردد. در سقفهای تیرچه بلوک معمولی فرض بر این است که، تنش های فشاری و برشی ایجاد شده در دیافراگم صلب توسط بتن و تنش های کششی توسط کش ها تحمل می شود حال اینکه، سقفهای کرومیت دو تفاوت عمده نسبت به سقفهای تیرچه بلوک دارند:

الف) در اسکلت فلزی تیرچه های کرومیت به پل ها جوش می شوند.

ب) تنش در این تیرچه ها پس از گرفتن بتن و ایجاد یک مقطع مرکب از تنش مجاز کمتر است و از همین ظرفیت اضافی می توان برای حذف کش ها استفاده نمود.

بنابراین شبکه ی به هم پیوسته ی پلها و تیرچه های کرومیت می تواند دال بتنی سقف را در مقابل نیروهای درون صفحه ای مسلح کند. این سقف می تواند به خوبی مانند یک دیافراگم صلب عمل کند و دیگر نیازی به استفاده از کش ها نیست و حذف کش ها می تواند موجب صرفه جویی در استفاده از فولاد گردد و همچنین موجب یکنواختی زیر سقف و حداقل شدن نازک کاری زیر سقف می گردد.

محاسن و معایب استفاده از بلوک های پلی استایرن در سقفهای کرومیت

بلوک پلی استایرن دارای وزن بسیار کمی می باشد. سقف حاصله وزنی سبک خواهد داشت. بنابراین، وزن سازه نیز کاهش می یابد. البته، این امر تنها زمانی اتفاق می افتد که از ابتدا مهندس محاسب، محاسبات سازه را بر اساس بلوک پلی استایرن انجام دهد. استفاده از این بلوکها معایبی نیز دارد.
اکثر بلوک های پلی استایرن آتش می گیرند و اکثر فروشندگان این بلوکها نوع معمولی را به جای نوع نسوز ارائه می دهند. همچنین قیمت این نوع بلوکها بالاست و قیمت تمام شده ی سقف را افزایش می دهد، اما مهم ترین نکته در مورد استفاده از بلوک پلی استایرن این است که، سقف هایی که با این بلوک اجرا شده است، بعد از سفیدکاری سقف، ترک هایی در کنار بلوکها و در طول تیرچه ایجاد می شوند. این ترکها به خاطر اختلاف ضریب انبساط حرارتی بلوک پلی استایرن با تیرچه ها اعم از: کرومیت یا بتنی می باشد. جزئیات شکل 3

انواع سقفهای کرومیت

1. سقف ضربی کرومیت 
2. سقف تیرچه بلوک کرومیت
3. سقف پلیمری کرومیت
4. سقف کامپوزیت کرومیت 

---

سقف ضربی کرومیت

به علت اجبار در استفاده از مصالح فشاری از زمان های قدیم، استفاده از طاق قوسی متداول بوده و به همین جهت استفاده از سیستم طاق ضربی نیز به عنوان نوعی طاق قوسی رواج داشته است. وجود اشکالات عمده در عملکرد سقف های ضربی با تیرآهن نظیر: عدم ایجاد یک دیافراگم مناسب بین ستونها و مصرف زیاد فولاد در مقایسه با مقدار باربری، باعث شد تا در سال ۱۳۵۶ با ارائه ی طرحی بهینه نسبت به اصلاح این سیستم اقدام گردد.
در سیستم طاق ضربی کرومیت وجود بتن روی سقف می تواند یک دیافراگم مناسب بین ستونها ایجاد نماید و همچنین به علت باز بودن جان تیرچه ها مقدار زیادی در مصرف فولاد صرفه جویی می شود.
اگر چه از این سیستم در انبوه سازی استفاده نمی شود، اما برای پروژه های کوچک و یا دور افتاده، هنوز هم کاربرد دارد. جزئیات شکل 4

سقف تیرچه بلوک کرومیت

با متداول شدن سقفهای تیرچه بلوک سنتی، برخی از مشکلات سیستم طاق ضربی مرتفع شد. اما این سقف ها مشکلات دیگری را به همراه خود پدید آوردند که عمده ترین آنها ضرورت استفاده از شمع بندی در زیر سقف است.
شمع بندی علاوه بر دست و پاگیر بودن هزینه ی زیادی را نیز بر ساختمان تحمیل می کند. در سال ۱۳۶۳ با استفاده از بلوک کرومیت به جای طاق ضربی که قبلا در این سیستم به عنوان قالب ثابت به کار می رفت در عمل سقف تیرچه و بلوک کرومیت وارد بازار شد.
این سقف به علت خود ایستا بودن تیرچه ها نیازی به شمع بندی ندارد و به همین علت از سرعت اجرای بسیار بالایی برخوردار می باشد. اجرای این سقف بر روی اسکلتهای فولادی، بتنی و دیوارهای باربر امکان پذیر می باشد. همچنین فاصله ی محور تا محور تیرچه ها نباید از ۷۰ سانتی متر بیشتر باشد. ضخامت بتن روی بلوکها ۴ تا ۱۰ سانتی متر است. جزئیات شکل 5 و 3

سقف پلیمری کرومیت

استفاده از بلوک های پلی استایرن نسوز در سقف باعث کاهش مصرف تیرچه تا حدود ۲۰ درصد و کاهش فولاد مصرفی سازه تا حدود ۷ درصد می گردد. جزئیات شکل 6 و 7

سقف کامپوزیت کرومیت

سیستم های معمول کامپوزیت در آمریکا با تیرچه های با جان باز انجام می شود و معمولا همراه با گذاشتن یک ورق فولادی موج دار به عنوان عرشه و آرماتور بندی روی آن بتن ریخته می شود. در این سیستم قطعات جان با بتن احاطه نمی شود. در طراحی سیستم قالب کامپوزیت کرومیت، هدف آن بوده که، علاوه بر سرعت و تطبيق با آیین نامه ها، اقتصادی تر باشد. از این رو قالب باید قابل استفاده مداوم باشد، و جان تیرچه چون با بتن پر می شود، بنابراین قطعات جان اقتصادی تر طراحی شده و از لرزش سقف نیز کاسته می گردد.
سیستم های کامپوزیت رایج در ایران که با تیرآهن ساده یا لانه زنبوری یا تیر ورق اجرا می شوند، دارای جان باز نیستند.
این قالب در بین تیرچه ها قرار گرفته و بعد از گیرش اولیه ی بتن قالب از زیر سقف در آورده میشود. این قالب محاسن بسیار زیادی دارد و با سرعت چیده و جمع آوری می گردد و با دقت مختصری، بارها قابل استفاده است. جزئیات شکل 8